Strategische programmarisico’s | Maatregel |
|---|
We zien nog steeds dat de financiële bijdrage vanuit het Rijk voor onderwijshuisvesting –door stijgende marktprijzen, duurzaamheidseisen en netcongestie –ontoereikend is. Door druk op de beschikbare ruimte wordt het duurder en ingewikkelder om nieuwe schoolgebouwen en kinderopvang in te passen. | - We lobbyen samen met de G4-steden en/of VNG voor een betere vergoeding voor onderwijshuisvesting.
- Indien noodzakelijk stellen we het ambitieniveau van de projecten bij.
- We bouwen zo efficiënt en slim mogelijk en zoeken naar mogelijkheden om gebouwen buiten schooltijden te blijven gebruiken en functies in een gebouw te combineren. Zo benutten we de schaarse ruimte optimaal en realiseren we meer binnen de financiële kaders.
- In de beleidsnota onderwijshuisvesting zijn de ambities bijgesteld op basis van de financiële ruimte. Naast de wettelijke eisen voldoen we alleen aan Utrecht Standaard Toegankelijk (UST), frisse scholen klasse B en energieneutraal bouwen (ENG).
|
|---|
Door krapte op de arbeidsmarkt staat de personele capaciteit bij ons en onze partners (in preventie, jeugdhulp en jeugdbescherming, onderwijs en kinderopvang) nog steeds onder druk. Dit kan leiden tot: - Langere wachttijden waardoor jeugdigen en gezinnen niet tijdig de juiste hulp en ondersteuning kunnen krijgen.
- Toenemende druk op het (speciaal) onderwijs waardoor het moeilijker is om alle kinderen tijdig passend onderwijs te bieden.
- Hogere werkdruk voor professionals, met risico op uitval of vertrek uit de sector.
- Hogere kosten voor aanbieders specialistische jeugdhulp en onderwijs als gevolg van inhuur van zzp-ers.
- Vermindering van de kwaliteit van jeugdhulp en onderwijs.
| - We zetten samen met onze partners in op werving en behoud van professionals en verkennen hoe professionals flexibeler kunnen worden ingezet op basis van vaardigheden/vakbekwaamheid.
- Met de aanpak ‘Utrecht Leert!’ spannen we ons in voor voldoende leraren. In 2025-2026 zetten we actief in op een gezamenlijke werving, op samenwerking tussen de pabo's en speciaal onderwijs bij het opleiden en door actief personeel toe te leiden naar scholen waar zij van de grootste waarde zijn.
- Ook zetten onze partners meer in op groepsgerichte vormen van ondersteuning en e-health voor jeugdigen en gezinnen met een hulpvraag.
- Er is een voorrangsregeling op sociale- en midden huur van woonruimte voor onderwijs- en zorgpersoneel gerealiseerd. Daarnaast werken we aan een nieuw onderwijs-parkeerproduct voor onderwijspersoneel vanaf het nieuwe (school)jaar. Tot die tijd kunnen scholen gedeeltelijk restitutie aanvragen voor parkeervergunningen.
|
|---|
De Hervormingsagenda Jeugd heeft als doel om de kwaliteit, toegankelijkheid en beschikbaarheid van jeugdhulp te verbeteren. Aanname binnen de Hervormingsagenda Jeugd is dat hierdoor een besparing kan worden gerealiseerd binnen de jeugdhulp, die verwerkt is in een taakstelling voor gemeenten. Aangezien de gemeente Utrecht al vanaf de transitie van het sociaal domein in 2015 heeft ingezet op de transformatie van de jeugdhulp, is het besparingspotentieel van de Hervormingsagenda Jeugd beperkt. Wij voeren een groot deel van de Hervormingsagenda Jeugd al uit. In de vastgestelde beleidsnota Jeugd staan scherpere keuzes om de taakstelling te realiseren. Deze taakstelling hebben we meerjarig verwerkt binnen de programmabegroting Jeugd op de programmadoelstelling Aanvullende jeugdhulp. We zien dat het lukt om de groei van aanvullende hulp af te buigen, maar ook dat de ingeboekte taakstelling niet volledig is te realiseren. Daarom hebben we bij de voorjaarsnota 2025 een knelpunt gepresenteerd voor jeugd, waarbij we uit zijn gegaan van een minimale raming (die geen rekening houdt met onder andere volumegroei). Het risico blijft daarom bestaan dat we niet binnen het financiële kader blijven. | - We blijven inzetten op versterken van de pedagogische basis, collectief en groepsgericht werken en de inzet van E-health en digitalisering om zo beroep op jeugdhulp te verminderen en beschikbaar te houden voor kinderen en gezinnen die dat nodig hebben.
- We blijven met onze partners de kwaliteit, beschikbaarheid en bereik van de jeugdhulp monitoren, om waar mogelijk tijdig te kunnen bijsturen.
- We blijven samen met de G4-steden en VNG inzetten op reële compensatie van middelen cf. het advies Groeipijn (Van Ark), met indien nodig een juridische procedure tegen het Rijk.
|
|---|
Het lukt onvoldoende om de grondoorzaken van de vraag naar jeugdhulp (gelegen in volwassenenzorg, bestaanszekerheid op gebied van inkomen/ financiën en wonen) aan te pakken, waardoor er toenemende vraag naar jeugdhulp blijft en wachtlijsten groeien. De druk op het (speciaal) onderwijs neemt hiermee ook toe. | - We blijven inzetten op het bevorderen van de integrale samenwerking van Jeugd en andere domeinen zoals wonen, W&I, volwassen-GGz.
- We blijven, samen met de VNG, inzetten op inhoudelijke opvolging van het advies Groeipijn (Van Ark), dat ook het Rijk oproept om verantwoordelijkheid te nemen in de aanpak van grondoorzaken.
- We blijven sturen op de kerntaken van onze jeugdhulppartners en stimuleren partners om eerder/meer appel te doen op ondersteuning vanuit aanpalende terreinen voor het aanpakken van grondoorzaken.
|
|---|
Als gemeente hebben we beperkt invloed op wat ouders en andere inwoners voor elkaar doen en wat de maatschappelijke norm is voor ‘normaal’. Daarom lukt het mogelijk niet om voldoende de beweging naar voren en de cultuuromslag naar normaliseren te maken. Jeugdigen en gezinnen die steun nodig hebben, kunnen dit onvoldoende in hun eigen netwerk en omgeving organiseren, waardoor ze vaker een beroep doen op professionele hulp en de schaarste in de zorg toeneemt. | - We betrekken ouders en jongeren meer bij de ondersteuning die zij krijgen, door aan te sluiten bij wat zij zelf met hulp van hun netwerk en omgeving kunnen doen en dat te faciliteren. Dit betekent ook dat we vanuit de gemeente zichtbaar aanwezig zijn in de wijk en weten wat er speelt in wijken/buurten.
- We kijken scherper naar de grenzen van de Jeugdwet die beroep doet op de eigen kracht van ouders, hun netwerk en de omgeving.
- We versterken de gemeenschapskracht door ouders actief te stimuleren elkaar te ontmoeten, contacten op te doen, elkaar te helpen en hun vragen te stellen aan de professionals in de wijk. Daarbij is aandacht voor de specifieke behoeften van de wijk/buurt.
|
|---|
Bij de meicirculaire 2025 gemeentefonds is het invoeren van een eigen bijdrage (EB) opgenomen voor jeugdzorg per 1 januari 2028. De maatregel moet jaarlijks landelijk € 260 miljoen opleveren. Voor de gemeente Utrecht betreft dit een bedrag van 4,4 miljoen euro vanaf 2028. Dit bedrag is verwerkt in de gemeentelijke begroting.
Inhoudelijk vinden wij een EB niet wenselijk. Het opleggen van een EB kan ertoe leiden dat kinderen en gezinnen (in een kwetsbare situatie) jeugdhulp nodig hebben, maar niet krijgen waardoor problematiek verergert met hogere (maatschappelijke) kosten. Gezien de weerstand in het veld is het overigens onzeker of deze EB-regeling daadwerkelijk zal worden ingevoerd. Met de val van het kabinet is dit nog onzekerder geworden.
Bovendien is het ook onzeker wat de daadwerkelijke omvang van de EB gaat zijn wanneer de regeling wordt ingevoerd.
Lagere of geen opbrengsten eigen bijdrage zal leiden tot een gemeentebrede heroverweging, omdat de hogere lasten zijn ingezet voor eht gemeentebrede financiële beeld. | - We lobbyen met de G4-steden en VNG dat deze eigen bijdrage regeling niet wordt doorgevoerd, want deze regeling leidt tot een onwenselijke drempel voor kinderen en gezinnen die jeugdhulp nodig hebben.
- We lobbyen richting Rijk dat wanneer deze EB maatregel niet wordt ingevoerd, gemeentes hiervoor worden gecompenseerd.
|
|---|
De financiële risico’s zijn in een totaaltabel terug te vinden in de paragraaf Weerstandsvermogen en de risico’s met betrekking tot de Verbonden partijen zijn opgenomen in de paragraaf Verbonden partijen.