Kinderen en jongeren in Utrecht groeien kansrijk op in een stabiele, gezonde, stimulerende en liefdevolle omgeving .

De Hervormingsagenda Jeugd heeft als doel om de kwaliteit, toegankelijkheid en beschikbaarheid van jeugdhulp te verbeteren. Aanname binnen de Hervormingsagenda Jeugd is dat hierdoor een besparing kan worden gerealiseerd binnen de jeugdhulp, die verwerkt is in een taakstelling voor gemeenten. De gemeente Utrecht heeft al vanaf de transitie van het sociaal domein in 2015 ingezet op de transformatie van de jeugdhulp. Zo werken de buurtteams jeugd en gezin al domein overstijgend en vanaf 2020 is de aanvullende jeugdhulp wijkgericht georganiseerd om jeugdigen zo thuis mogelijk te laten opgroeien. Daarom is het besparingspotentieel van de Hervormingsagenda Jeugd voor gemeente Utrecht beperkt. Wij voeren een groot deel van de Hervormingsagenda Jeugd al uit. Daarnaast laat het CEBEON-rapport zien dat we in Utrecht in vergelijking met andere gemeenten meer investeren in voorzieningen in de sociale basis (onderwijsbeleid, bibliotheken, welzijnswerk etc.) en vooral ook sterke lokale teams, die verhoudingsgewijs een groot bereik hebben. Hierdoor is het beroep op aanvullende hulp en jeugdbescherming in vergelijking met andere gemeenten laag. Toch is er in Utrecht – net als de landelijke tendens, zie het rapport Van Ark, sprake van toenemend beroep op jeugdhulp. Dit rapport laat zien dat het toenemend beroep op jeugdhulp mede wordt verklaard door brede maatschappelijke vraagstukken op het gebied van bestaanszekerheid, volwassenenzorg (voor ouders), inclusief onderwijs en het versterken van gemeenschapskracht. Gemeenten hebben hier slechts gedeeltelijk of soms geen invloed op. We moeten dus waken voor maakbaarheidsdenken of onrealistische verwachtingen van wat de gemeente lokaal kan rechtzetten.
In de vastgestelde beleidsnota Jeugd staan scherpere keuzes om de taakstelling die voortkomt uit de Hervormingsagenda Jeugd te realiseren. Deze taakstelling hebben we meerjarig verwerkt binnen de programmabegroting Jeugd op de programmadoelstelling Aanvullende jeugdhulp. We zien dat het lukt om de groei van aanvullende hulp af te buigen, door inzet op de opgaven uit de beleidsnota Jeugd zoals meer collectief en groepsgericht werken, het versterken van de pedagogische basis en samenwerking met het onderwijs. Ondanks dat het lukt om de groei af te buigen, zien we dat het beroep op aanvullende hulp niet minder wordt en dat de ingeboekte taakstelling niet volledig is te realiseren (zie beleidsnota Jeugd). Daarom hebben we bij de voorjaarsnota 2025 een knelpunt gepresenteerd voor jeugd, waarbij we uit zijn gegaan van een minimale raming (die geen rekening houdt met onder andere volumegroei). Het risico blijft daarom bestaan dat we niet binnen het financiële kader blijven.

Portefeuillehouder(s): Eelco Eerenberg en Dennis de Vries

Financiën programma

Financiële toelichting op hoofdlijnen op baten/lasten/reserves voor jaar 2026.

De baten in dit programma zijn 17,895 miljoen euro. Deze baten bestaan hoofdzakelijk uit:

• Vergoeding Materiële instandhouding (MI) onderhoud vanuit schoolbesturen (1,523 miljoen euro)
• Rijksmiddelen als specifieke uitkering voor Onderwijsachterstandenbeleid (13,270 miljoen euro)
• Rijksmiddelen WPB (1,200 miljoen euro)

De lasten in dit programma zijn 281,648 miljoen euro. Deze lasten bestaan hoofdzakelijk uit:

• Lasten voor het versterken veerkracht in de pedagogische basis (6,328 miljoen euro)
• Lasten voor aanbieders die cliënten voorzien van specialistische zorg (99,461 miljoen euro)
• Lasten voor het organiseren van de buurteams jeugd en gezin in de wijken (27,448 miljoen euro)
• Aandeel van Jeugd in de subsidie aan Samen Veilig Midden Nederland voor de producten Veilig Thuis, Jeugdbescherming en Jeugdreclassering (14,529 miljoen euro)
• Kapitaallasten voor afschrijving en rente onderwijshuisvesting (33,584 miljoen euro)
• Huur gebouwen onderwijshuisvesting (12,451 miljoen euro)
• Subsidie Bibliotheek Utrecht (17,800 miljoen euro)
• Lasten en subsidies voor het tegengaan van onderwijsachterstanden (21,603 miljoen euro
• Lasten en subsidies ter bevordering van scholen, schoolbesturen en instanties voor onderwijs en goede onderwijsprofessionals (11,243 miljoen euro)
• Lasten voor uitvoeren leerplicht en leerlingenvervoer (6,275 miljoen euro)

De mutaties reserves zijn 1.011 miljoen euro. Deze hebben betrekking op:

• Onttrekking jongeren ontmoetingsplekken (0,221 miljoen euro)
• Onttrekking G4 aanpak lerarentekort (0,700 miljoen euro)
• Onttrekking aanpak MBO stagediscriminatie (0,090 miljoen euro)

Zie voor een verdere toelichting het onderdeel Reserves in hoofdstuk Financiën .

Hervormingen en bezuinigingen
In onderstaande tabel zijn de in dit programma doorgevoerde hervormingen en bezuinigingen opgenomen uit de Voorjaarsnota 2025. Wel is al vanuit de Voorjaarsnota 2023 een taakstelling op dit programma ingeboekt in het kader van hervormingen sociaal domein. De in dit programma benoemde activiteiten zijn in lijn met de uitgangspunten van deze hervormingen (zie ook de raadsbrief hervormingen sociaal domein).

*financieel is deze maatregel nog verwerkt in het programma Levendige en gezonde stad als onderdeel van de totale taakstelling; bij een volgende begrotingswijziging wordt dit gecorrigeerd.
Bovenstaande tabel sluit aan bij de Voorjaarsnota, zodat inzichtelijk blijft waar welke bezuinigingen in de begroting landen. Voor een aantal onderwerpen heeft inmiddels de financiële doorverdeling vanuit het Programma Algemene middelen en overhead naar de diverse programma’s plaatsgevonden.