Levendige en gezonde stad | Risico's

Risico's

Strategische programmarisico’s	Maatregel
De groei van de stad leidt tot druk op de beschikbare ruimte, middelen en voorzieningen en daarmee een gezonde leefomgeving. Als de vierkante meters en de middelen voor de maatschappelijke voorzieningen, waaronder sportaccommodaties, plekken voor cultuur en buurtcentra, onvoldoende meegroeien ontwikkelt de stad zich niet in balans.	Realisatie van de barcode RSU jaarlijks monitoren en op basis daarvan zo nodig bijsturen. Slim benutten van de ruimte en voorzieningen die er zijn. Prioriteren investeringen conform Ongelijk investeren voor Gelijke Kansen.
Het risico dat onze ambitie op het gebied van duurzaamheid niet wordt gehaald door netcongestie.	We onderzoeken andere technische oplossingen om gebouwen toch aan te sluiten op het energienet. Inzetten op het gasloosready opleveren van gebouwen. Bij onvoldoende ruimte om gebouwen aan te sluiten op het energienet, moeten we prioriteren welke maatschappelijke voorzieningen voor gaan.
Personeels- en vrijwilligerstekort: Het is momenteel een krappe arbeidsmarkt waardoor mogelijk ambities moeten worden bijgesteld of de uitvoering vertraging oploopt. Binnen de zwembaden blijft er een structurele behoefte aan zweminstructeurs. Maar ook partijen in de stad hebben tekorten. Er is onder andere tekort aan zorg- en welzijnspersoneel, pedagogisch medewerkers, vrijwilligers, bouwpersoneel en cultuurpersoneel.	Uitvoeren beleidsnota arbeidsmarkt: actieve en gerichte benadering van de arbeidsmarkt, met focus op kansrijke start(o.a. kinderopvang en kraamzorg) en ouderen. Verhogen instroom en verminderen uitstroom medewerkers door ruimte voor leren en ontwikkelen. Flexibiliteit in de bezetting inbouwen voor pieken en dalen. We zetten samen met sportverenigingen actief in op de inzet van zelfbeheer binnen de zwembaden. Extra inzet op werven en behouden van vrijwilligers.
Op het gebied van asiel en integratie staat het rijksbeleid op gespannen voet met het Utrechtse beleid, en op onderdelen ook met de uitgangspunten van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Het kabinet heeft een ingrijpend asielprogramma, dat stevige gevolgen heeft voor de doelstelling Nieuwkomers. We hebben wettelijke resultaatdoelen voor het realiseren van: opvangplekken van Oekraïners, asielopvang en opvang voor alleenstaande minderjarige vreemdelingen (spreidingswet), Doorstroom statushouders van asielopvang naar een woonplek (huisvestingstaakstelling) Bewaken humanitaire ondergrens voor kwetsbare dakloze EU migranten en ongedocumenteerde mensen Inburgering van nieuwkomers Het wordt om diverse redenen steeds moeilijker deze wettelijke resultaten te behalen: Schaarste in de stad: fysieke ruimte en uitvoerend professionals. Door toename van de doelgroepen en toename van de kwetsbaarheid zijn meer opvangplekken nodig en stijgt de druk op zorg(denk aan JGZ), sociale- en maatschappelijke voorzieningen in de stad (denk aan onderwijs). Onzekerheid van de impact van het Europese migratiepact en van de voorgenomen wetswijzigingen rond spreidingswet, voorrang en huisvesting statushouders en asiel (regeerakkoord). Onzekere financiën voor opvang Oekraïne (hoogte en duur), Rijksbudget voor gemeenten en partners COA, IND en Vluchtelingenwerk staan onder druk. Budget voor uitvoeringskosten inburgering groeit nog niet mee met de opgave.	We blijven inzetten op actieve lobby, indien mogelijk met G4 en VNG. Oekraïne: verlengen bestaande locaties aanpassen beleid aankoop van panden Asielopvang: inzet op meerjarige samenwerkingsafspraken met COA, ook voor Plan Einstein. Huisvesting statushouders: Samenwerking met woningbouwcorporaties versterken. Onderzoeken van alternatieven voor huisvesting statushouders. Inburgering: We nemen maatregelen om de kosten te verlagen en hebben tijdelijke dekking via de VJN2025.
Coalitieakkoord van het Rijk: de gemaakte keuzes hebben financiële gevolgen waardoor we onze aanpak op onderdelen moeten herijken. Waar de gevolgen al duidelijk zijn, staat dit opgenomen per doelstelling. Met de huidige landelijke politiek is de onzekerheid vanuit het Rijk alleen maar groter geworden.	Lobby richting het Rijk: samen met partners geven we aan dat gemeenten tegen de grens oplopen van de activiteiten die ingezet kunnen worden in verhouding tot de financiën. Opdrachten en subsidieplafonds verlagen. Aanvullende financiering zoeken, zoals private financiering van cultuur. Ontwikkelingen rondom het demissionair kabinet en het aanstaande nieuwe coalitieakkoord nauw volgen.
Zowel landelijke politieke beslissingen en uitspraken (bv. voorstel om migranten scherper te gaan monitoren), als internationale gebeurtenissen (Gaza) maken veel los in de stad. Het geeft een gevoel van onmacht en frustratie. Onder meer bij welzijn, jongerenwerk en onderwijs vraagt dit vaardigheden om hier op een goede manier op in te kunnen spelen	Inzet op vaardigheden en kennis over deze thema’s bij welzijn en jongerenwerk via Utrecht zijn We Samen, deels gefinancierd door Rijksgelden vanuit de NCTV. Stellingname van college en raad over deze thema’s.
De online leefwereld wordt steeds belangrijker. Op inhoud zien we dat wat online gebeurt, grote impact heeft, met name op jongeren. Vanwege de groeiende macht van bigtech en de groeiende mogelijkheden online voor extreme meningen en content, verwachten we dat de komende jaren hier steeds meer aandacht op nodig is.	Vanuit Utrecht Zijn We Samen hebben we de Utrechtse Online Coalitie opgericht met partners uit o.a. welzijn, jongerenwerk en onderwijs. Zo vergroten we de kennis over online wereld en gaan we online extremisme en polarisatie tegen. Voor de langere termijn werken we aan borging van de online vaardigheden in onze bredere aanpak van polarisatie en radicalisering.
Vorig jaar waren er veel meer aanvragen dan er financiering beschikbaar was vanuit de subsidieregeling inclusie en diversiteit. De subsidieregeling 2026-27 proberen we nog toegankelijker te maken voor groepen die wat meer moeite hebben met aanvragen. Verwachting is dat de respons opnieuw groot gaat zijn. Risico is dat er teleurstelling optreedt bij een groot aantal aanvragers omdat ze ondanks een goede aanvraag geen financiering krijgen.	Goede voorlichting en verwachtingsmanagement, door deelnemers in het aanvraagproces er ook op te wijzen dat het goed kan dat er heel veel animo is. Deelnemers aanmoedigen om samen te werken bij een aanvraag.
De stapeling van veranderingen in de zorgwetgeving en kwaliteitseisen maken dat we niet blijvend kunnen voldoen aan de zorgwetgeving en zorgkwaliteitseisen. Terwijl we juist onze zorg moeten doorontwikkelen gezien de dalende vaccinatiegraad en het toenemend aantal dak- en thuisloze mensen in Utrecht.	Met de in de VJN toegekende middelen de organisatorische en juridische randvoorwaarden duurzaam borgen.
Hoog ziekteverzuim onder personeel Volksgezondheid brengt uitvoering onder druk, waaronder bij de JGZ.	Voortzetten extra aandacht voor werkdruk en frequent verzuim om ziekteverzuim terug te dringen.
Door een veranderend klimaat kunnen extreme regenval en extreme hitte Utrechters treffen.	Inzetten op vergroening rondom gemeentelijk vastgoed in een hoog stedelijke omgeving. Hittebestendige en geïsoleerde gebouwen opleveren.
Oplopende kosten maken dat Utrechters minder goed kunnen rondkomen. Vanwege het structurele karakter van dit risico is het opgenomen in beleid en als verschilmaker in de Sociale Visie. Hoewel we de bestaansonzekerheid daarmee niet meteen oplossen is het geen strategisch risico meer en komt dit punt in het vervolg te vervallen	Vanuit de sociale visie is bestaanszekerheid een speerpunt voor het gehele sociaal domein. Organisatieonderdelen werken nauw samen op dit vraagstuk om de kansengelijkheid te vergroten. We werken samen met maatschappelijke partners en de eerstelijnszorg om geldzorgen bespreekbaar te maken en tijdig door te verwijzen.
De houdbaarheid van het sociaal domein staat onder druk. Ingezette koers om het sociaal domein te hervormen leidt ook tot extra verwachtingen van de sociale basis, en een hogere druk voor o.a. informele zorgorganisaties, welzijnswerk, vrijwilligers en mantelzorgers.	We werken met de hervormingen aan het versterken van de houdbaarheid van het sociaal domein en andere manieren van werken: meer groepsgericht, wijk- en buurtgericht, collectief en digitaal. Dit wordt zichtbaar in de herziening van subsidies in de sociale basis, de inkoop van zorg en welzijn en in vernieuwende werkwijzen die we ontwikkelen met partners in de stad. We werken concrete voorstellen uit om budget te verschuiven van aanvullende zorg naar de sociale basis.

De financiële risico’s zijn in een totaaltabel terug te vinden in de paragraaf Weerstandsvermogen en de risico’s met betrekking tot de Verbonden partijen zijn opgenomen in de paragraaf Verbonden partijen.