In de begroting en het jaarverslag is de gemeente verplicht om aan te geven hoe hoog de gemeentelijke woonlasten zijn ten opzichte van het landelijke gemiddelde. Dit wordt uitgedrukt in het kengetal belastingcapaciteit. Een belastingcapaciteit van 100% betekent dat de woonlasten in onze gemeente precies gelijk zijn aan het landelijk gemiddelde. Een percentage boven de 100% betekent dat Utrechters hier meer betalen dan gemiddeld in Nederland.
De gemeentelijke woonlasten voor huishoudens met een koopwoning bestaan uit de onroerendezaakbelasting (OZB), rioolheffing en afvalstoffenheffing.
Omdat het landelijk gemiddelde voor 2026 nog niet bekend is, is gerekend met het gemiddelde van 2025 (volgens de Atlas van de Lokale Lasten van COELO). Voor de onroerende-zaakbelasting wordt een voor- en nacalculatie uitgevoerd, omdat de definitieve WOZ-waarden en het nieuwe tarief pas na publicatie van de begroting bekend zijn. De bedragen worden op een later moment gecorrigeerd.
Hieronder volgt een splitsing tussen eenpersoonshuishouden en meerpersoonshuishouden met een koopwoning.
Eenpersoonshuishouden
In 2025 betaalt een eenpersoonshuishouden in Utrecht met een koopwoning gemiddeld 1.115 euro. Dat is 8 procent (81 euro) meer dan in 2024. In 2026 betaalt een eenpersoonshuishouden in Utrecht met een koopwoning gemiddeld 1.153 euro. Dat is 3 procent (38 euro) meer dan in 2025. Dat houdt in dat een eenpersoonshuishouden in 2026 gemiddeld 3 euro per maand meer gaat betalen dan in 2025.
Tabel: Belastingcapaciteit:
Belastingcapaciteit | Verslag 2024 | Begroting 2025 | Begroting 2026 |
|---|---|---|---|
Onroerende-zaakbelasting* | 475 | 548 | 560 |
Rioolheffing | 246 | 254 | 247 |
Afvalstoffenheffing | 313 | 313 | 346 |
Woonlasten | 1.034 | 1.115 | 1.153 |
Landelijk gemiddelde (100% = gem.) | 911 | 964 | 964 |
Belastingcapaciteit Utrecht | 113% | 116% | 120% |
* De bedragen OZB en landelijk gemiddelde zijn onder voorbehoud. Deze zijn nog niet bekend bij publicatie van de begroting 2026. Hierdoor kan het beeld ontstaan dat Utrecht relatief duur is, maar het landelijk gemiddelde 2026 zal naar verwachting nog stijgen, wat de cijfers nuanceert.
Meerpersoonshuishouden
In 2025 betaalt een meerpersoonshuishouden in Utrecht met een koopwoning gemiddeld 1.258 euro. Dat is 10 procent (120 euro) meer dan in 2024. In 2026 betaalt een meerpersoonshuishouden in Utrecht met een koopwoning gemiddeld 1.310 euro. Dat is 4 procent (52 euro) meer dan in 2025. Dat houdt in dat een meerpersoonshuishouden in 2026 gemiddeld 4 euro per maand meer gaat betalen dan in 2025.
Tabel: Belastingcapaciteit:
Belastingcapaciteit | Verslag 2024 | Begroting 2025 | Begroting 2026 |
|---|---|---|---|
Onroerende-zaakbelasting* | 475 | 548 | 560 |
Rioolheffing | 246 | 254 | 247 |
Afvalstoffenheffing** | 418 | 456 | 503 |
Woonlasten meerpersoonshuishouden | 1.139 | 1.258 | 1.310 |
Landelijk gemiddelde (100% = gem.) | 994 | 1.053 | 1.053 |
Belastingcapaciteit Utrecht | 115% | 120% | 124% |
* De bedragen OZB en landelijk gemiddelde zijn onder voorbehoud. Deze zijn nog niet bekend bij publicatie begroting 2026.
** Vanaf 2025 wordt gerekend met een gewogen gemiddelde bij de afvalstoffenheffing voor meerpersoonshuishoudens.
Ontwikkeling van belastingcapaciteit
De onroerendezaakbelasting stijgt alleen met het jaarlijkse indexatiepercentage, terwijl de rioolheffing iets daalt door lagere kosten en een groter aantal eigenaren dat meebetaalt. De afvalstoffenheffing neemt daarentegen sterker toe door rijksmaatregelen, zoals hogere afval- en transportkosten, nieuwe milieumaatregelen en voorbereiding op een emissieloos wagenpark in 2030.